منظور از شانه در فرش قسمتي از دستگاه یا ماشين بافندگي ميباشد که شبيه به شانه زدن در فرش دستبافت را برعهده دارد. ضربه زدن به نخ پود و چسباندن آن به نخ هاي خاب فرش ماشيني را انجام ميدهد... اگه دوستانی که در گذشته یادشون باشه مادربزرگها مخصوصا مادربزرگهای ما بچه های کاشان و حومه اکثریت داخل منزلشون یک دار و دستگاه فرش دستبافت داشتند و موقع قالی بافتن وقتی یک رچ در سرتاسر فرش بافته میشد باید دو بار سرتاسر اون ردیف یا همون اصطلاح رچ رو با دو مدل پود ریز و درشت با شانه کوچکی در دست ضربه میزد این کار برای استحکام و دوام ریشه های بافته شده رو انجام میداد تا گره های نخ از فرش باز نشوند و شروع رچ دوم رو استارت میزد همین مراحل مختصر که توضیح دادیم بصورت پیشرفته با سرعت بسیار زیاد در دستگاه های بافندگی با تکنولوزی های متفاوت انجام داده میشود
شانه يک صفحه مستطيل شکل با عرض تقريباً 20 سانتي متر و طولي برابر با عرض فرش ماشيني مي باشد. اين صفحه از تعداد زيادي شيار تشکيل شده است که نخ هاي تار فرش از ميان اين شيارها عبور مي کند. هر اندازه تعداد تارهاي فرش ماشيني بيشتر باشد تعداد اين شيارها هم بيشتر خواهد بود. از آنجايي که هر اندازه تعداد تارهاي فرش بيشتر باشد، تراکم عرضي فرش ماشيني بيشتر میشه و تعداد اين تارها با تعداد شيارهاي شانه فرش تناسب دارد در اصطلاح به تراکم عرضي فرش ماشيني، شانه فرش گفته مي شود. در ابتدا فرش هاي ماشيني که در کاشان بافته مي شد فرشهاي 350 شانه و 320 شانه بود که دستگاه هاي آن توسط دو کمپانی بزرگ وندويل بلژیک و تکسيما آلمان توليد میشد . با پيشرفت تکنولوژي امروزه توليد فرش ماشيني شونهر آلمان و واندويل بلژيک به مرور فرش هاي 440 شانه، 500 شانه رو روانه بازار نمود و در حال حاضر بعد از گذشت سالها زمان و استقبال و حمايت اکثريت مردم ايران و سفارشات صادراتي کشورهاي آسيايي و اروپايي و تبديل توليد کنندگان دولتي به بخش خصوصي ماشين آلات 700 شانه و 1000 شانه و 1200 شانه به بازار فرش ماشيني ايران در کاشان و حومه کاشان توسط کمپاني بزرگ واندويل در بلژيک اضافه گرديد و هم اکنون کاشان جديدترين تکنولوژی روز دنیا رو در توليدات اين کمپاني غول پيکر فرش 1500 شانه با تراکم 4500 بافت مدل Hci X2 واندويل را ارایه میدهد
چطور میتوانیم شانه فرش ماشيني را تشخيص دهيم؟
این روزها چه در مجازی چه در نمایشگاه کارخانجات ما و همکاران ما این سوال رو از مصرف کنندگان و فروشندگان در سرتاسر ایران و کشورهایی که خریدار فرش کاشان هستند مهمترین سوال همین سوال تشخیص تعداد شانه واقعی فرش در بافت فرش ماشینی میباشد.
اگر شما شناختي از فرش ماشيني نداريد که فرش 700 شانه به نام فرش 1000 شانه و فرش 500 شانه به نام فرش 700 شانه و فرش 1000 شانه به نام فرش 1200 شانه به شما فروخته شود، هیچ جای نگرانی نداشته باششید شما میتوانید قبل از خريدتان اين آزمايش ساده را انجام بدهيد.
همانطور که در بالا توضيح داديم شانه فرش همان تراکم عرضي فرش است. بنابراين اگر فرش 1000 شانه باشد بايد در يک متر از عرض فرش 1000 گره بافته شده باشد. براي بررسي آسان تر ميتوانيد يک سانتي متر از عرض فرش را علامت بزنيد و اگر در اين يک سانت 10 گره وجود داشته باشد، فرش ماشيني شما هزار شانه خواهد بود. براي فرش هاي ماشيني 700 شانه 7 گره و براي فرش هاي 1200 شانه 12 گره و همينطور براي فرش 1500 شانه 15 گره در يک سانتي متر عرض فرش بافته شده است ( عرض فرش آن سمتي از فرش ميباشد که شيرازه يا زيگزاگ فرش قرار دارد ).
ارم فرش کاشان